پیشنهاد تشکیل بانک مشترک ایران و روسیه

به گزارش راهبرد معاصر امیر محمود زاده امروز در نشست خبری انجمن دوستی ایران و روسیه به مناسبت دومین سالگرد تاسیس، در آستانه سفر رئیس جمهور به فدراسیون روسیه اظهار داشت: دو سال پیش شکل و ایده تشکیل انجمن دوستی ایران و روسیه قوت گرفت و وزرای کشور اجازه شکل‌گیری این انجمن را داد و از اردیبهشت سال 99 انجام آغاز به کار کرد.

مدیرعامل انجمن دوستی ایران و روسیه افزود:  انجمن‌های دوستی یک بازو برای دیپلماسی عمومی هستند و فعالیت‌های مربوط به تسهیل‌گیری، رایزنی، گفت‌وگو و مذاکراتی را انجام می‌دهند که بر مبنای آن کارهای دولت در ارتباط با آن کشور تسهیل شود.

وی با بیان اینکه نگاه انجمن‌ها مدل‌های مردم با مردم است تا نگاه دولت با دولت، بیان داشت: انجمن‌ها تلاش می‌کنند  تا  پل‌های گفت‌وگو را با استفاده از ظرفیت‌های مردمی ایجاد کنند.

* تدوین سند آینده پژوهی روابط ایران و روسیه

محمود زاده با اشاره به سفر آتی رئیس جمهور کشورمان به روسیه در راستای گسترش روابط فرهنگی است، گفت: سند جدید 20 ساله روابط ایران و روسیه هم در راستای گسترش این روابط است که قرار است امضا شود ولی مهمترین فعالیتی در این دو سال انجام داده تدوین سند آینده پژوهی روابط ایران و روسیه در افق 2050 بوده است.

وی افزود: هر جایی قرار باشد که اتفاق اقتصادی رخ دهد یا توسعه یابد نیازمند آن است مباحث فرهنگی لحاظ شده باشد و گفت‌وگوی بین مردم شکل بگیرد و بتوانیم از این ظرفیت‌ استفاده کنیم.

محمود زاده بیان داشت: همیشه در روابط ایران و روسیه یک چهار گانه‌ای وجود داشته است به نام توهم، جهل، رانت و تضاد منافع این چهارگانه اکثر مواقع اجازه نمی‌داده که این روابط شکل بگیرد یا هر زمان که روابط در آستانه اتفاق خاصی بوده است این روابط را بهم می‌زده است.

مدیرعامل انجمن دوستی ایران و روسیه بیان داشت: انجمن دوستی ایران و روسیه که با همت وزارت کشور در وزارت امور خارجه شکل گرفت تمام نگاهش این بود که یک سند فرهنگی کارا برای گسترش روابطی که تا الان مغفول بوده است ایجاد کند تا بتوانیم بهتر در ارتباط با روسیه کار کنیم و یک دیپلماسی قدرتمند بین دو کشور شکل بگیرد.

امیر زاده با بیان اینکه مردم دو کشور ایران و روسیه باید از ارتباط با یکدیگر منفعت ببرند، بیان داشت: تدوین اطلس فرهنگی کشور روسیه جزء کارهای جدید است که انجام شده است، طراحی راهکارهای عملیاتی شدن کریدور شمال جنوب، تدوین سند گردشگری دریای خزر مباحثی بود که انجمن به طور علمی و عملی به آن پرداخته است.

وی اظهار داشت: در بسیاری از حوزه‌ها ما می‌توانیم از توانمندی کشور روسیه استفاده کنیم و کشور روسیه نیز در بسیار از موضوعات بر توان ایران حساب ویژه و استراتژیک باز می‌کند.

مدیرعامل انجمن دوستی ایران و روسیه با بیان اینکه حدود 40 سال از ایجاد این انجمن غفلت شده بود، بیان داشت: ایجاد این انجمن شتاب قوی به سرعت روابط  دو کشور بخشید هر چند در دو سال گذشته درگیر کرونا بودیم.

وی اظهار داشت: سند جدیدی که بین ایران و روسیه در حال تدوین است دارای زیربنایی فرهنگی است.

امیرزاده در ادامه در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا انجمن جزئیاتی از سند راهبردی 20 ساله ایران و روسیه در دست دارد و آیا انجمن دوستی طرحی را به دولت در سفر آتی ارائه داده است؟ گفت: ما از دو ماه پیش که زمزمه‌های سفر رئیس جمهور به روسیه ایجاد شد به این دلیل که انجمن معتقد است سفر رئیسی به روسیه یک سفر سرنوشت ساز، تاریخ ساز و استراتژیک است و بسیار برای آینده کشور و آینده منطقه‌ای این سفر مهم و حساس است اقداماتی را انجام داده‌ایم.

مدیرعامل انجمن دوستی ایران و روسیه اظهار داشت: حتی پوتین این دیدار را در ماه ژانویه پیش‌بینی کردند به این دلیل که اهمیت اتفاقاتی که اکنون در منطقه می‌افتد بسیار مهم‌تر از گذشته است.

وی افزود: دو ماه پیش که زمزمه‌های سفر شکل گرفت، محورهای پیشنهادی برای مذاکرات و مخصوصا در مباحث فرهنگی به دولت پیشنهاد دادیم و به وزارتخانه‌های مرتبط و به بخش‌هایی که مرتبط با سفر ریاست جمهور هستند نامه‌نگاری انجام دادیم و پیشنهاد دادیم که انجمن می‌تواند به عنوان یک بازو برای دیپلماسی عمومی کنار شما در این سفر باشد.

امیرزاده بیان داشت: بیشتر نگاه ما فرهنگی است روابط ما با روس‌ها یک روابط گره خورده در یک چهارراه استژیک در دنیا است، یعنی هم ما روس‌ها به ما نیاز دارند و هم ما به روس ها نیاز دارند.

وی افزود: به همان اندازه که ما به روس‌ها نیاز داریم روس‌ها نیز به ما نیاز دارند. مثلا اگر روسیه به بندر استراتژیک چابهار فکر می‌کند؛ نیاز دارد که برای استفاده از این بندر اقیانوسی با ایران تعامل کند.

امیرزاده اظهار داشت: اگر روسیه به روابط با هند فکر می‌کند به ایران نیاز دارد و اگر به روابط با چین فکر می‌کند به ایران نیاز دارد زیرا ایران از لحاظ ژئوپلیتیکی در یک چارراه استراتژیک قرار دارد و همه باید با ایران مذاکره کنند.

وی افزود: هر سفری مبارک است به ویژه این سفر رئیس جمهور به روسیه پرخیر و برکت است زیرا بسیاری از موضوعات جهانی و منطقه‌ای ما در این سفر حل می‌شود.

وی در مورد سند راهبردی 20 ساله بین ایران و روسیه  نیز بیان داشت: انجمن دوستی اطلاعی از محتوای این سند راهبردی ندارد اما چیزی که روس‌ها اعلام می‌کنند احیای همان سند فرهنگی قدیمی است که قرار است با محوریت فرهنگی توسعه یابد و روس‌ها علاقه دارند در ایران خانه فرهنگ یا حوزه فرهنگی داشته باشند و حتی روسیه به دانشجویان ایرانی و سایر دنیا بورس رایگان می‌دهد.

امیرزاده افزود: ما خیلی خوشحال می‌شدیم اگر چیزی که قرار است امضا شود و در آینده دیده شود حداقل بخش فرهنگی آن در اختیار متخصصان و انجمن قرار بگیرد و حداقل از توان انجمن در آن استفاده شود و خواهش ما از دولت این است که مثل تمام دنیا از توان بخش خصوصی و توان سازمان‌های مردم نهاد برای مطالعه و تدوین سندها استفاده شود و بگونه‌ای نباشد که این سند با نگاه دولتی تهیه و تنظیم شود.

وی بیان داشت: اگر سندی، عملیاتی نشود کتابخانه‌ ای خواهد ماند و ما نیاز داریم که سند روابط بین ایران و روسیه یک سند عملیاتی باشد و مردم باید این را بپذیرند و مردم باید آن را قبول کنند و مردم باید به آن سند در هر دو کشور عمل کنند و لذا در همین فرصت کم باقی مانده هم می‌شود اقداماتی را انجام داد.

مدیرعامل انجمن دوستی ایران و روسیه، گفت: مشکل ما همان چهارگانه‌ای که در بالا ذکر کردم است و تا زمانی که این چهارگانه حل نشود و معتقدیم که همه موضوعات باید از حوزه فرهنگ شکل بگیرد.

وی بیان داشت: به عنوان مثال اگر اکنون در حوزه صادرات فلفل دلمه‌ای با روسیه به مشکل خورده‌ایم و روسیه فلفل‌دلمه‌ای‌های صادراتی ایران راباز می‌گرداند باید بدانیم که 6 ماه پیش روسیه در مورد مشکلات این بخش نامه مکتوب داد، اما باید پرسید که چه کسی به این نامه عمل نکرد تا جایی این صادرات دچار مشکل شد.

امیرزاده افزود: این مشکل چگونه قابل حل است آیا با نامه‌نگاری قابل حل است؟ که باید بگویم که قبل از این نیز نامه‌نگاری شد اما مشکل حل نشد بنابراین این مشکل، مشکل فرهنگی است و در اینجا دیپلماسی فرهنگی به کمک حل مشکلات اقتصادی می‌اید و انجمن برای حل چنین موضوعاتی وارد گفت‌وگو با مقامات کشور روسیه می‌شود.

وی افزود: مهمترین کار انجمن دوستی ایران و روسیه تدوین سند آینده پژوهی ایران و روسیه است زیرا برای روابط با روسیه به یک سند نیاز داریم که این سند دارای افق طولانی مدت 2050 باشد تا هر کس در آینده مسئولیتی را بر عهده گرفت این مسیر را طی کند.

* برجام یکی از علل سفر رئیس جمهور به روسیه

مدیرعامل انجمن دوستی ایران و روسیه بیان داشت: یکی از علل مهم سفر رئیس جمهور بحث برجام است، در بحث برجام همه کشورها و قدرت‌ها به قدرت ایران اعتقاد دارند و باید با ایران پای یک میز مذاکره کنند و این مذاکره با کمک روسیه و چین شکل می‌گیرد. این را بدانیم که ایران یک قدرت بزرگ منطقه‌ای و جهانی در یک چهارراه استراتژیک است و هر کس که بخواهد معاملات و مبادلات مهمی در حوزه سوآپ نفتی و گازی انجام دهد و در حوزه ترانزیت و گردشگری انجمن دهد به مذاکره با ایران نیاز دارد.

* لزوم توجه به 4 محور در سفر رئیس جمهور به روسیه

وی اظها رداشت: انجمن طی نامه‌ای توجه به 4 محور در سفر ریاست جمهوری به روسیه را مورد تاکید قرار داده است که اولین آن است که سوئیفت باید روبل پایه باشد و لذا برای این کار به یک بانک فراسرزمینی و یا یک بانک  مشترک ایران و روسیه نیاز است تا از زیر بار برخی از این تحریم‌ها خارج شویم و این سوئیفت روبل پایه بسیار به اقتصاد ما کمک می‌کند.

امیرزاده بیان داشت: نکته دوم بحث توسعه گردشگری دریایی در خزر است که باید از این ظرفیت مغفول مانده استفاده شود و یکی از محورهای مهمی است که باید توسعه یابد.

وی با بیان اینکه نکته سوم بحث اقتصاد مرز است، گفت: تاکنون از اقتصاد مرز غافل بوده‌ایم در حالی که 15 کشور همسایه در اطراف داریم و این یک موقعیت استراتژیک است که باید از آن استفاده شود؛ نکته چهارم نیز کریدور شمال و جنوب است و تمام اتفاقات آینده در کریدور شمال و جنوب می‌افتد و ایران در این چهارراه قرار گرفته است و اگر روسیه بخواهد از ظرفیت هند استفاده کند در بندر چابهار به ما نیاز دارد.

مدیرعامل انجمن دوستی ایران و روسیه بیان داشت: 12 ماموریت در سند سیاست خارجی روسیه در سال 2022 دیده شده که بند 7 اشاره می‌کند به پیشرفت روسیه در جهت هند، بنابراین این پیشرفت باید از چابهار شکل بگیرد و چابهار یک بندر استراتژیکی اقیانوسی برای ما است یعنی ترکیب چابهار – رشت – انزلی – آستار – مسکو یک کریدور عجیبی را برای حمل نقل ترانزیت ایجاد می‌کند یعنی شما آرام آرام کارخانه‌های جهان مثل چین و هند را وصل می‌کنید به بازارهای جهان مثل اروپا و از طریق ایران و روسیه و اگر فقط از منظر حق ترانزیت به این موضوع را نگاه کنیم می‌بینیم اتفاق بزرگی است در حالی که از ظرفیت چابهار به علت مسائل فرهنگی غفلت کرده‌ایم.

وی بیان داشت: نه ما چابهار را به خوبی شناخته‌ایم و نه مردم از ما خواسته‌اند که به ظرفیت‌های چابهار توجه کنیم. این در حالی است که اولین بار مقام معظم رهبری اشاره فرمودند مکران یک بهشت گمشده است.

امیرزاده افزود: با این سواحل چند ایران را می‌توان اداره کرد به شرط اینکه مدیریت این سواحل را بدانیم و اقتصادمان را دریایی کنیم. ما فکر می‌کنیم روی حوزه گردشگری باید ویزا بین دو کشور را حذف کنیم تا روابط تسهیل شود و این محور مهمی برای توسعه است.

وی افزود: اگر این چهار پیشنهاد ما در سفر رئیسی به روسیه عملیاتی شود بسیاری از مشکلات ما در حوزه اقتصادی و منطقه‌ای حل خواهد شد.

مدیرعامل انجمن دوستی ایران و روسیه در رابطه با امضا قرارداد 20 میلیارد دلاری بین ایران و روسیه بیان داشت: در مورد بودجه بندی سند راهبردی اطلاعی ندارم اما ممکن است که بخشی از این سند فرهنگی باشد.

وی افزود: روسیه رفیق استراتژیک ما در بسیاری از حوزه‌ها بوده است و هر جایی که لازم بوده روسیه از ایران حمایت کرده است اما در برخی مواقع خیلی‌ها می‌خواهند این سفر را کمرنگ کنند زیرا آنها می‌دانند این سفر سرنوشت‌ساز بسیاری از مشکلات ما با روس‌ها را حل می‌کند و حتی مشکلات ما با منطقه و دنیا را حل می‌کند.

امیرزاده بیان داشت: روس‌ها از تفاهم ما با دنیا سود می‌برند و به همین دلیل از این تفاهم حمایت می‌کنند، روس‌ها نگاه می‌کنند که در حال حاضر امضا تفاهم برجام به سود روسیه است یا زیان و چون به سودش است روس‌ها در حال حاضر به حمایت در منطقه نیاز دارند و ما هم به روس‌ها نیاز داریم.

وی بیان داشت: این رقابت استراتژیک است و ما با روسیه در حال اداره منطقه هستیم، ایران قدرت جهانی است و دیگر نمی‌توانیم به آن بگوییم قدرت منطقه‌ای، و همه می‌خواهند با آن مذاکره کنند. و کسانی که می‌گویند این سفر نباید انجام شود زیرا آنها می‌دانند هر سفری بار مثبت برای ایران دارد.

امیرزاده بیان داشت: اگر مردم پیش‌زمینه ذهنی منفی در مورد روس‌ها دارند باید بگوییم که ما در این 200 سال برای از بین بردن این پیشینه ذهنی کاری نکرده‌ایم در حالی که باید فرهنگ‌سازی می‌کردیم.

*  ایران و روسیه باید تکلیف برجام را تعیین کنند

وی افزود: روسیه به تنهایی یک ابرقدرت بدون نیاز به سایرین است حتی می‌بینیم که در دعواهای منطقه از جمله دعواهای چند روز اخیر در قزاقستان روسیه نقش برای ایجاد صلح دارد. ما باید نگاهمان را به روسیه عوض کنیم و اگر نگرش به موضوع روسیه تغییر کند و اگر به این باور برسیم که تکلیف برجام  را ایران و روسیه باید تعیین کنند در نتیجه به این مطلب می‌رسیم که آنها به ما نیاز دارند این مشکل ما را حل می‌کند.

بهرام امیر احمدی مشاور علمی انجمن دوستی ایران و روسیه، گفت: در این انجمن سعی می‌کنیم گوشه‌های ناشناخته فرهنگی بین روابط ایران و روسیه را پررنگ کنیم.

مشاور علمی انجمن دوستی ایران و روسیه افزود: سعی می‌کنیم تا به جامعه خودمان در ارتباط با فرهنگ روسیه آگاهی بخشی کنیم. و گوشه‌های تاریک روابط فرهنگی ایران و روسیه را روشن‌تر سازیم و به مردم معرفی کنیم. 

* پیشنهاد تشکیل اندیشکده مشترک فرهنگی ایران و روسیه

در ادامه این نشست همچنین رشیدی عضو هیئت مدیره انجمن دوستی ایران و روسیه افزود: پیشنهاد مشخص ما به دولت در سفر آتی به روسیه این است که یک اندیشکده مشترک فرهنگی به صورت  NGO  با حضور متخصصان و صاحب‌نظران روسی و ایران تشکیل شود.

وی افزود: با توجه به شرایط کنونی کشور که دولت و کشور با مشکلات زیادی روبرو است یکی از راه‌ها گسترش روابط همه جانبه با کشورهای دیگر دیگر بخصوص کشورهای حوزه بریکس و کشورهای حوزه‌ اوراسیا است.

رشیدی بیان داشت: در این اندیشکده می‌توان زمینه تغییر نگرش مردم دو طرف را نسبت به یکدیگر فراهم آورد زیرا به نظر می‌رسید الان مردم دو کشور نسبت به یکدیگر شناخت کافی ندارند.

وی افزود: در این اندیشکده همچنین می‌توان سند آینده پژوهی ایران و روسیه را تدوین کرد و با توجه به اینکه محیط بسیار رقابتی و قابل تغییر است می‌توان از این طریق آینده را کشف و آنطور که می‌توانیم آینده را بسازیم و این سند نیز چنین اهدافی را برآورده می‌کنیم. /فارس